پیرامون چند معنای مشترک در آثار ابن المقفع و رودکی

ابن المقفع و رودکی دو نمایندۀ بزرگ ادبیات و فرهنگ فارسی تاجیکی هستند که اولی در نثر عربی و دومی در نظم فارسی گوی سبقت را از همگان ربوده اند. این مقاله کوششی فروتنانه برای مقایسه و یافتن معانی مشترک در آثار این دو نمایندۀ بزرگ نثر عربی و نظم فارسی است که در آن چند بیت رودکی ازحیث معنی با عبارات و اقوال حکیمانۀ آثار ابن المقفع مانند کلیله و دمنه، و رساله های الادب الکبیر و الادب الصغیر مورد مقایسه قرار گرفته است. دربارۀ معانی و مضامین مشترک کلیله و دمنۀ ابن المقفع و آثار رودکی باید گفت که در اشعار باقی مانده از رودکی فقط یک مرتبه از کلیله و دمنه یاد شده است. در میان اشعار رودکی، ابیاتی را می توان دید که ضرب المثل و مقال های مردمی فارسی و تاجیکی اند. مطالعۀ آثار ابن المقفع (کلیله و دمنه، و رساله های الادب الکبیر و الادب الصغیر) نیز نشانگر آن است که وی این معانی را با عبارات گوناگون آورده است که در این مقاله با ذکر شاهد مثال هایی به شماری از این معانی و مضامین مشترک اشاره شده و این نتیجه به دست آمده است که رودکی نه تنها کلیله و دمنۀ ابن المقفع را ترجمه و مضامین آن را در اشعار خود منعکس کرده، بلکه از آثار دیگر او نیز استفاده کرده است.